Một người Mỹ yêu Việt Nam tới 'điên khùng'

Nhận nuôi một cô con gái Việt Nam từ năm lên 8 tuổi, nguời đàn ông có tên Bruce Weigl còn muốn khi về hưu sẽ cùng gia đình chuyển về Việt Nam, mua một căn nhà và sống tại đây. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều gọi TS văn học, cựu binh Mỹ ở Việt Nam, Bruce Weigl là một người yêu Việt Nam đến độ “điên khùng”.

Chúng tôi có cuộc gặp gỡ với người đàn ông Mỹ ấy ở Việt Nam nhân chuyến đoàn nhà văn Mỹ sang tham dự hội thảo Văn học Việt Nam – Hoa Kỳ sau chiến tranh và nghe ông chia sẻ về tình yêu đặc biệt này.

- Tình yêu Việt Nam đã bắt đầu trong ông như thế nào?

- Thật là thiếu may mắn khi sự kết nối đầu tiên của tôi với Việt Nam lại là thông qua chiến tranh và bằng chiến tranh. Khi tôi đến Việt Nam vào năm 18 tuổi, tôi là một người lính và ngay lập tức tôi hiểu ra chiến tranh là một điều sai lầm. Đặc biệt, tôi hiểu ra rằng, chẳng có lý do nào lại đi gây chiến với những con người tuyệt với ở Việt Nam và ngay lúc đó tôi đã tự nói với chính mình, một ngày nào đó tôi sẽ quay lại đất nước này


TS Bruce Weigl hiện là giảng viên văn học tại Mỹ, ông cũng là nhà thơ và từng là cựu binh Mỹ ở chiến trường miền Nam, Việt Nam.

Và tôi đã trở lại Hà Nội rất sớm, từ năm 1985, trước công cuộc đổi mới của Việt Nam. Vào thời điểm đó tôi đã học Tiếng Việt tại nhà, tôi muốn dịch thơ của người Việt và bằng cách đó tôi có nhiều bạn bè Việt Nam. Tôi nghĩ rằng, nếu người Mỹ có thể đọc thơ Việt Nam thì họ sẽ hiểu hơn về bản chất con người ở đây. Càng có nhiều sự liên hệ với Việt Nam, càng gặp nhiều người Việt tôi càng cảm thấy hạnh phúc và muốn làm một điều gì đó cho đất nước này. Nhưng tôi chỉ là một nhà thơ, tôi có thể làm gì được?. Vậy là tôi nảy ra ý định sẽ nuôi dạy một đứa trẻ mồ côi người Việt, dạy nó nói cả tiếng Anh và tiếng Việt để sau này lớn lên nó có thể quay về Việt Nam và giúp Việt Nam. Giáo dục và nuôi dạy Nguyễn Thị Hạnh là một món quà của tôi dành cho Việt Nam.

- Những năm 90, việc nhận con nuôi ở Việt Nam đối với người Mỹ là vô cùng khó khăn. Ông đã gặp những trở ngại gì khi tiến hành nhận Nguyễn Thị Hạnh là con của mình?

- Năm nay Hạnh 23 tuổi rồi, tôi bắt đầu nhận nuôi Hạnh khi con bé lên 8 tuổi. Hạnh quê ở Bình Lục, Hà Nam. Con gái tôi hiện có bằng cử nhân về sinh học và đang tham dự một kỳ thi MBA về quản trị kinh doanh.

Về việc tôi đã nhận nuôi Hạnh như thế nào quả thật là một điều kỳ diệu và tôi cũng đã viết những điều đó trong cuốn tiểu thuyết: Vòng tròn của Hạnh.

Thời điểm những năm 90, một người Mỹ nhận con nuôi người Việt là vô cùng khó khăn vì khi đó Mỹ vừa mới tuyên bố bình thường hóa quan hệ hai nước. May mắn tôi có một người bạn làm ở Đại sứ quán Việt Nam ở Mỹ, anh ấy đã giúp tôi có thị thực vào Việt Nam.


Bruce Weigl hiện là thành viên của trung tâm William Joiner, người từng đón Lê Lựu sang Mỹ năm 1988. Lần này đến Việt Nam, ông và một số người bạn của trung tâm xuống thăm Lê Lựu.

Nhưng đến Hà Nội tôi không có visa và thế là tôi trở thành người vi phạm pháp luật Việt Nam. Lực lượng an ninh yêu cầu tôi phải rời khỏi đất nước này. Hôm sau, trưởng bộ phận an ninh đến, mặt ông ấy rất là nghiêm trọng. Ông ấy bảo tôi hãy đi đi, nhưng tôi lại đề nghị ông ấy ngồi lại nói chuyện và tôi đã kể cho ông nghe câu chuyện của mình, cũng như bày tỏ tình yêu không chia cắt được của tôi và con gái. Tôi nói với ông ấy rằng: “Tôi có thể vào tù nhưng không thể rời khỏi Việt Nam mà không có con gái của tôi”.

Hôm sau nữa, những cảnh vệ đến phòng tôi ở khách sạn. Tôi đã trốn trong nhà vệ sinh. Nhưng thật may, khi cảnh vệ phát hiện ra tôi trong nhà vệ sinh cũng là lúc tôi nhận được điện thoại của Nguyễn Quang Thiều, anh ấy bảo tôi hãy đến sân bay. Thật kỳ diệu, khi tới sân bay, những người mặc quân phục ở đây đều nhìn tôi mỉm cười và họ đưa cho tôi thị thực.

Sau đó, tôi đến Bình Lục đón con gái. Và hiện tôi có hai con gái người Việt bởi con gái của Nguyễn Quang Thiều cũng đang ở nhà tôi, cô gái đó học ở trường của tôi và tôi đang dạy cô bé lái xe.

- Ngoài hai con gái người Việt ông có con riêng không?

- Một con trai. Cậu ấy đang là sinh viên, từng tham gia nhóm hát nhạc Rap ở New York, nhưng bây giờ cậu ấy lại muốn làm giáo viên.

- Cô bé lên 8 tuổi thì đã dời Việt Nam, vậy ông đã giáo dục cho con mình thế nào để cô ấy luôn nhớ mình là người Việt?

- Trước khi cô ấy về Mỹ tôi đã thuê hẳn một giáo viên Tiếng Việt. Tôi cũng tìm mua những đĩa nhạc, sách Việt Nam và những video về các làng quê Việt Nam. Từ khi còn nhỏ, tôi luôn nói với con gái mình rằng, con là người Việt. Tôi muốn đảm bảo là con gái không bị mất ngôn ngữ mẹ đẻ, vì khi bạn mất ngôn ngữ bạn sẽ mất cả quê hương. Ngày nhỏ con gái tôi cũng rất hay tức giận vì tôi bắt con bé học cùng lúc cả tiếng Anh và Tiếng Việt. Có thể khi trẻ con còn nhỏ chúng không biết bố mẹ chúng thông thái như thế nào đâu (cười). Nhưng bây giờ con gái nói với tôi rằng: “rất cảm ơn bố vì đã cho con được hưởng hai nền văn hóa mà không mất đi gốc rễ của mình”

- Trong gia đình của ông tại Mỹ có hay ăn các món Việt Nam không?

- Chúng tôi nấu phở mỗi tuần một lần. (Cười)

- Ông đến Việt Nam lần này là lần thứ mấy?

- Đây là lần thứ 10 rồi. Và khi về hưu tôi muốn mua một ngôi nhà ở Hà Nội để sống ở đây vào mùa đông. Tôi thích vùng ngoại ô phía bên kia cầu Long Biên ấy. Kể cả việc mua nhà khó khăn tôi cũng sẽ tìm cách để mua, vì tôi là một người bướng bỉnh mà. Tôi cũng muốn có một căn nhà ở đây cho con gái tôi khi cô ấy trở về

- Ở lại Việt Nam, ông không sợ giao thông ở Việt Nam sao?

- Tại sao tôi phải sợ? Khi đi trên đường Việt Nam tôi sẽ nghĩ rằng mình đang đi trong công viên. Có điều này, nếu nếu bạn có bản chất của Đức Phật bạn sẽ vượt qua được mọi vấn đề.

- Nguyễn Quang Thiều bảo chúng tôi rằng, hãy hỏi ông ấy: "Yêu Việt Nam như thế, ông có sợ người Mỹ cho rằng mình đang phản bội tổ quốc không"?

- Khi bạn yêu một ai đó, bạn không có tội và càng không thể gọi là sự phản bội. Những người nói như thế là không hiểu gì cả. Vì tôi chắc chắn rằng nếu ai đó đã đến Việt Nam, ở Việt Nam họ sẽ đều yêu Việt Nam.


Bruce Weigl có một tình yêu với Việt Nam một cách tự nhiên nhưng kỳ lạ. Ông có nguyện vọng sau khi về hưu sẽ mua một căn nhà và sống tại Việt Nam cùng gia đình và con gái.


- Lần này tới Việt Nam tham dự Hội thảo: “Văn học Việt Nam – Hoa Kỳ sau chiến tranh”. Là một tiến sĩ văn học tại Mỹ, ông dành sự quan tâm như thế nào cho văn học đất nước chúng tôi?

- Một trong những cách tôi học Tiếng Việt là qua thơ ca. Bởi tôi là nhà thơ, nên tôi cũng muốn học ngôn ngữ qua thơ ca, ca dao. Những câu ca dao Việt Nam rất đơn giản nhưng nó lại có sức mạnh và tôi rất muốn làm những bài thơ của mình theo kiểu những bài ca dao của người Việt.

Tôi từng nghĩ đọc thơ Việt Nam bằng tiếng Việt càng nhiều càng tốt và tôi đã đọc nhiều đến mức nhìn thấy sự thay đổi trong các giai đoạn thơ ca của Việt Nam. Chẳng hạn trong chiến tranh, phần lớn thơ ca viết cổ vũ cách mạng bởi các nhà thơ cũng muốn dành chiến thắng. Đó là một loại thơ ca. Và sau cuộc chiến là những bài thơ hậu chiến, nhưng thơ ca giai đoạn này lại rất khác, nó ảnh hưởng nhiều văn minh phương Tây. Tôi mới hoàn thành bản dịch tập thơ của nhà thơ trẻ Nguyễn Quyến. Tôi nghĩ nó rất mới và nó có thể là tiếng nói đại diện cho một giọng mới của thơ ca Việt Nam.

- Xin cảm ơn ông về những chia sẻ!

VN càng ngày càng lên tay mà lị ^^